Zabieramy Was w kolejną podróż Szlakiem Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Tym razem zajrzymy do gabinetu Wojciecha Korfantego, pobawimy się interaktywną mapą śląskich drukarni, stworzymy winietę gazety - to tylko wybrane atrakcje Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie. Możemy tu podziwiać eksponaty dotyczące historii prasy na Śląsku. Najstarszym z nich jest pochodzący z 1688 r. brewiarz z pszczyńskiej parafii. Takich ciekawostek jest tu o wiele więcej, a oprócz nich do muzeum przyciągają też cyklicznie wydarzenia - Industriada i Noc Muzeów. I niezwykle ciekawe warsztaty.
Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie powstało w 1985 r. Była to inicjatywa Towarzystwa Miłośników Ziemi Pszczyńskiej. Finansowego wsparcia działaczom towarzystwa udzielił ówczesny zarządca Pszczyny Wiesław Kasiński. Budynek muzeum to dzieło kustosza Aleksandra Spyry i jego żony. Patronem muzeum jest Wojciech Korfanty. Był on przywódcą mieszkańców Górnego Śląska i twórcą popularnych w województwie gazet. Co ciekawe, zgodę na nadanie muzeum imienia Korfantego wyraziły jego córki, które w 1989 r. gościły w Pszczynie. W muzeum mieści się zrekonstruowany gabinet narodowego przywódcy. Znajdziemy w nim oryginalne sprzęty, zdjęcia czy egzemplarze gazet. Oprócz twórczości Wojciecha Korfantego w pszczyńskim muzeum poznać możemy też dzieła historyka Ludwika Musioła - autora wielu śląskich prac badawczych, dotyczących m.in. Pszczyny, Tychów i Katowic.
Białe kruki
Muzeum posiada bogatą ofertę gazet o tematyce patriotycznej nawiązującej do przełomowych dla Śląska wydarzeń, m.in. śląskich powstań. Oprócz wydawnictw prasowych w muzeum możemy podziwiać np. maszyny drukarskie. Miłośnicy muzyki mogą zajrzeć do „Izby u Telemanna” - salki muzycznej, w której udostępnione są stare, śląskie instrumenty m.in. organy z XVIII w. Najstarszym muzealnym eksponatem jest brewiarz z 1688 r., tłoczony przez Baltazara Moreti w znanej Oficynie Plantiniana w Antwerpii. Jest to egzemplarz pochodzący z księgozbioru pszczyńskiej parafii Wszystkich Świętych podpisany jako „Ex libris Thomas Trzebień Capellani”. Tomasz Trzebień pełnił funkcję proboszcza w latach 1768 - 1787 r.
Napisy na ampułkach
W kolekcji muzeum warto wyróżnić najmniejszy eksponat drukarstwa, czyli ręczną prasę typu „Boston”, mierzącą 34 cm wysokości, pochodzącą z przełomu XIX i XX w. Przeznaczona ona była do drukowania napisów umieszczanych na lekarskich ampułkach. W jaki sposób drukowano napisy? Z ołowianego składu na gumę, a później na szklaną ampułkę.
W ubiegłym roku wyremontowano poddasze muzealnej kamienicy. Ekspozycję umiejscowiono w gablotach z szufladami inspirowanymi kasztami drukarskimi.
- Dzięki temu osiągnęliśmy efekt zwiedzania na „trzech poziomach”. Na pierwszy rzut oka widzimy to, co jest podświetlone w gablocie, a dla bardziej zainteresowanych mamy egzemplarze gazet w szufladach oraz roczniki i skoroszyty archiwalne w szafkach - mówi Małgorzata Raszka z Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie. Do zbioru czasopism dołączyły pozycje z lat 1945 - 1989. Poza tym w odnowionej sali stworzono mapę z najstarszymi i najważniejszymi śląskimi drukarniami, wyposażoną w pulpit przeznaczony do interaktywnego poznawania tych miejsc.
Odwiedź bibliotekę
Jak podkreśla nasza rozmówczyni, dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszą się organizowane w muzeum imprezy - Noc Muzeów i Industriada.
- W każdym z tych wydarzeń bierze udział około 600 osób - mówi pani Małgorzata. W tym roku Noc Muzeów odbędzie się 20 maja, a Industriada - 10 czerwca. Kogo najbardziej zainteresuje oferta muzeum?
- Zapraszamy wszystkich! Turystów indywidualnych, rodziny z dziećmi oraz wycieczki zorganizowane, na przykład szkolne - zachęca Małgorzata Raszka i podkreśla, że pszczyńskie muzeum jest również świetnym źródłem informacji dla tych, którzy przygotowują prace badawcze. Przy placówce działa biblioteka. Możemy znaleźć w niej aż ponad 3 tys. pozycji. Co ważne, w muzeum mieści się kącik dla dzieci. Dzięki temu bez problemu możesz zabrać na wycieczkę swoją pociechę. Najmłodsi z pewnością nie będą się nudzić.
Co dalej?
Warto podkreślić, że Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie ma swoją Radę Programową. Współtworzą ją wybitne osoby pochodzące ze Śląska: profesorowie Julian Gembalski, Jan Malicki, Tadeusz Sławek i Dariusz Rott. Członkowie rady spotykają się co roku, rozmawiają na temat działalności placówki i myślą nad jej rozwojem. Jakie zmiany czekają pszczyńskie Muzeum Prasy Śląskiej w najbliższej przyszłości?
- Myślimy nad digitalizacją zbiorów i udostępnieniu ich w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej – zdradza Grzegorz Cempura, prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Pszczyńskiej.
Zwiedzanie i warsztaty
Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie otwarte jest od wtorku do soboty w godzinach od 10.00 do 14.00. W niedziele muzeum można zwiedzać tylko w okresie od kwietnia do września od 14.00 do 18.00. Czas potrzebny na obejrzenie wszystkich ekspozycji wynosi około godziny. Dodatkowo można skorzystać z oferty warsztatowej - do wyboru są warsztaty introligatorskie, dziennikarskie i muzyczne. Uczestnicy mają okazję stworzyć gazetową winietę, uformować podlew pod rysunek, obciąć książkę na gilotynie czy posłuchać brzmienia dawnych instrumentów. Ciekawą opcją są też warsztaty tłoczenia druku na XIX - wiecznej prasie „Boston”.
e-mail: biuro@tmzp.pl
Godziny otwarcia
Wtorek-Sobota 10:00 – 14:00 Niedziela* 14:00 – 18:00 Bilet ulgowy 5 zł, bilet normalny 8 zł
Zwiedzanie Izby u Telemanna 2 zł
- muzeum czynne w niedziele od 1.04 do 30.09
Również instrumenty
Na piętrze kamienicy mieści się „Izba u Telemanna”. To salka muzyki kameralnej, w której prezentowane są dawne instrumenty muzyczne z terenu Śląska. Zobaczyć można tutaj instrumenty używane dawniej w domach mieszczan, ale także te najpopularniejsze używane przez orkiestry dęte, czy też wykonane własnoręcznie na pszczyńskich wsiach. Szczególnym instrumentem w Izbie jest XVII-wieczny pozytyw, niewielkie, siedmiogłosowe organy.
Tekst: Anna Bodzek
Foto: Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie
